Agroleśnictwo (Systemy rolno-leśne). Poradnik dla rolników i doradców rolnych

Zapraszamy do zapoznania się z poradnikiem dotyczącym agroleśnictwa. Jest to wynik pracy ekspertów, posiadających wieloletnią praktykę oraz obszerną wiedzę w zakresie planowania oraz utrzymania systemów rolno-leśnych i zadrzewień. Publikacja jest finansowana przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi w ramach dotacji celowej IUNG-PIB. Agroleśnictwo (systemy rolno-leśne) jest to zespół praktyk rolniczych, gdzie drzewa lub krzewy są w sposób celowy zintegrowane z uprawą rolną lub hodowlą zwierząt na tym samym obszarze. Spełniają jednocześnie rolę produkcyjną oraz wiele funkcji środowiskowych, zwiększając odporność gospodarstw rolnych na zmiany ekonomiczne i środowiskowe. Publikacja szczegółowo omawia historię agroleśnictwa w kontekście Polski, zasady projektowania i pielęgnacji systemów rolno-leśnych, praktyczne wskazówki w zakresie sadzonek, techniki prowadzenia uprawy współrzędnej w sadach oraz specyfikę gospodarowania w systemach leśno-pastwiskowych. Omówiono również zasady wprowadzania i utrzymywania żywopłotów, pasów przeciwwietrznych i przeciwerozyjnych oraz pasów przywodnych oraz przedstawiono ekonomiczne znaczenie systemów rolno-leśnych.

 W projektowanym Planie Strategicznym dla WPR na lata 2023–2027 przewidziane zostało wsparcie finansowe dla rolników na zakładanie, jak i utrzymanie oraz pielęgnację systemów rolno-leśnych i zadrzewień śródpolnych. Mamy nadzieję, że publikacja przyczyni się do wzrostu zainteresowania systemami rolno-leśnymi wśród polskich rolników a pozyskana wiedza umożliwi osiągnięcie wyższych dochodów z produkcji rolnej w gospodarstwie.

 Publikacja została przygotowana w ramach zadania 6.0 dotacji celowej na 2021 "Identyfikacja i opracowanie nowych krajowych wskaźników jednostkowych oraz zrównoważonych metod produkcji dla celów ochrony środowiska i przeciwdziałania zmianom klimatu w rolnictwie".

Spis treści 
1. Wstęp. Historia i tradycje systemów rolno-leśnych (Robert Borek, IUNG-PIB)

2. Definicje, znaczenie i podział systemów rolno-leśnych (Robert Borek, IUNG-PIB)
2.1. Definicje
2.2. Podział systemów rolno-leśnych
2.3. Znaczenie systemów rolno-leśnych

3. Projektowanie systemów rolno-leśnych (Marcin Wójcik, OSA; Robert Borek, IUNG-PIB; Jacek Zajączkowski, SGGW)

4. Materiał sadzeniowy oraz sadzenie (Jacek Zajączkowski, SGGW; Marcin Wójcik, OSA)
4.1. Dobór sadzonek
4.2. Sadzenie drzew

5. Zakładanie i pielęgnacja systemów rolno-leśnych
5.1. System alejowy (Robert Borek, IUNG-PIB; Marcin Wójcik, OSA; Jacek Zajączkowski, SGGW)
5.1.1. Wstęp
5.1.2. Zakładanie i utrzymanie systemów olejowych
5.2. Prowadzenie sadów według zasad agroleśnictwa: uprawa międzyplonów (Eligio Malusa, Małgorzata Tartanus, Ewa Furmańczyk – Instytut Ogrodnictwa-PIB)
5.2.1. Wstęp
5.2.2. Żywe ściółki w rzędach drzew dla wielu korzyści
5.2.3. Uprawa międzyplonów w sadach
5.2.4. Praktyczne porady dla rolników i sadowników
5.3. System leśno-pastwiskowy (Marcin Wójcik, OSA; Jacek Zajączkowski, SGGW)
5.3.1. Wybrane przykłady systemów leśno-pastwiskowych
5.3.2. Specyfika systemu leśno-pastwiskowego (sylwopastoralnego)
5.3.3. Specyfika prowadzenia i pielęgnacji systemu sylwopastoralnego
5.3.4. Plantacyjna uprawa drzew szybkorosnących w rozluźnionej więźbie
5.3.5. Uprawa cennych gatunków drzew z przeznaczeniem na drewno tartaczne, okleinowe i łuszczarskie
5.3.6. Wypas w sadach tradycyjnych
5.3.7. Uprawa szybko rosnących gatunków drzew i krzewów z przeznaczeniem na biomasę
5.3.8. Uprawa gatunków drzew i/lub krzewów z przeznaczeniem na paszę
5.3.9. Uprawa gatunków drzew i/lub krzewów w celu poprawy dobrostanu zwierząt czy stworzenia infrastruktury pastwiskowej 

6. Zadrzewienia w gospodarstwie rolnym (Jacek Zajączkowski, SGGW; Marcin Wójcik, OSA)
6.1. Żywopłoty
6.2. Pasy przeciwwietrzne i przeciwerozyjne
6.3. Zadrzewione pasy przywodne

7. Ekonomiczne aspekty systemu rolno-leśnego (Marcin Wójcik, OSA; Robert Borek, IUNG-PIB)
7.1. Efektywność wykorzystania gruntu
7.2. Produkty gospodarstw rolno-leśnych

Literatura pomocnicza w języku polskim
Obcojęzyczna literatura pomocnicza