EROZJA WIETRZNA W POLSCE

Procesy deflacji i akumulacji eolicznej wywierają istotny wpływ na rzeźbę terenu oraz morfologię i właściwości gleb, a o formach i nasileniu procesów erozji wietrznej decydują fizyko-geograficzne cechy środowiska oraz czynniki antropogeniczne. Spośrod tych czynników największy wpływ wywierają wiatry, rzeźba terenu, podatność gleb na deflację oraz i szata roślinna i uprawa powierzchni gruntów rolnych.

Przeprowadzone dotychczas badania erozji eolicznej wykazały, że około 36% obszaru Polski, w tym 51,8% użytków rolnych w stopniu 3-5 jest zagrożonych erozją wietrzną. W stopniu silnym i bardzo silnym - 37,5%, średnią – 14,3%, a słabą -24,1%.

Badania oparto o dostępne dane przestrzenne: mapy globowo-rolniczej w skali 1:25.000 oraz mapy użytkowania terenu CORINE Land Cover 2012 o skali referencyjnej 1:100.000. Wykorzystano także zmodyfikowany wskaźnik zagrożenia erozją A. i Cz. Józefaciuków. Modyfikacja polegała na pominięciu wpływu lesistości, który w wersji oryginalnej przystosowywał mapę glebowo-rolniczą do metodyki analogowej i określał udział lasów w danym poligonie tej mapy. Zastosowanie wysokorozdzielczych danych CORINE CLC umożliwiło przecięcie warstw i wykluczenie z analiz terenów leśnych, które, jak się przyjmuje, nie ulegają erozji wietrznej.

W Polsce najbardziej zagrożone erozją wietrzną są województwa: wielkopolskie około 77,6% ogólnego obszaru, w tym dominuje erozja silna (51,4% obszaru) nad średnią (22.2% obszaru); łódzkie około 70,2% ogólnego obszaru, w tym erozja silna (44,3% obszaru), średnia (15,1% obszaru) i mazowieckie około 70,1% ogólnego obszaru, w tym erozja silna (41,6% obszaru), średnia (17,9% obszaru). Równie znacznie zagrożone erozją wietrzną w stopniu 3-5 są województwa: lubuskie zagrożone w 64,4%, gdzie przeważa zagrożenie erozją silną - 41,4% ogólnego obszaru; podlaskie zagrożone w 58,3%, gdzie przeważa zagrożenie erozją silną - 41,0% ogólnego obszaru; zachodniopomorskie zagrożone w 56,5%, gdzie przeważa zagrożenie erozją silną - 34,3% ogólnego obszaru; pomorskie zagrożone w 54,5%, gdzie przeważa zagrożenie erozją silną - 32,4% ogólnego obszaru; kujawsko-pomorskie zagrożone w 52,5%, gdzie przeważa zagrożenie erozją silną - 32,0% ogólnego obszaru.

Najmniej zagrożone erozją wietrzną najsilniejszymi stopniami (3-5) są województwa: dolnośląskie - 24,0% ogólnego obszaru, w tym erozją silną 15,6%, a erozją w stopniu średnim 8%; podkarpackie - 24,8% ogólnego obszaru, w tym erozją silną 18,5%, a erozją średnią 5%; opolskie - 26,7% ogólnego obszaru ,w tym erozją silną 15,5%, a erozją średnią 10%.

Publikacja zawiera mapy zagrożenia erozją wietrzną każdego z 16 województw w skalach około 1:1 000 000 oraz szczegółowe tabele zagrożenia erozją wietrzną użytków rolnych gmin w każdym z nich.