TECHNOLOGIA PRODUKCJI ZIARNA PRZEWÓDKOWYCH ODMIAN PSZENICY JAREJ - INSTRUKCJA UPOWSZECHNIENIOWA Nr 246 (PRODUKT CYFROWY)

WSTĘP

W warunkach klimatycznych Polski uprawiane są dwie formy pszenicy: jara i ozima. Pierwsza z nich wysiewana jest wiosną, a druga jesienią. Na początku obecnego wieku na rynku zaczęły się pojawiać odmiany przejściowe w tej grupie roślin, które hodowcy określają jako przydatne zarówno do siewów jesiennych, jak i ozimych. Nazywa się je „przewódkami”. Określenie to stosowano w literaturze naukowej już
w okresie przedwojennym w stosunku do odmian pszenicy ozimej, które ze względu na wymagania jarowizacyjne można było wysiewać także wiosną.
Natomiast obecne przewódki to odmiany jare charakteryzujące się podwyższoną mrozoodpornością. Hodowcy umieszczają je na listach odmian zbóż jarych z adnotacją „odmiana przewódkowa”, czy też „posiadająca cechy przewódek lub wyodrębniają oddzielną grupę odmian przewódkowych (oprócz jarych i ozimych).
Odmiany przewódkowe pszenicy jarej dość szybko zaczęły się upowszechniać, zwłaszcza w rejonach, gdzie uprawia się dużo roślin późno schodzących z pola tj. okopowe i kukurydzę na ziarno. Technologia uprawy odmian przewódkowych jest kompromisem pomiędzy siewem pszenicy ozimej w opóźnionym terminie i ryzykiem jej gorszego przezimowania, a siewem pszenicy jarej w optymalnym wiosennym terminie, która zawsze plonuje niżej niż pszenica ozima i jest także wrażliwa na susze wiosenne.
Dotychczasowe badania wskazują, że plonowanie pszenicy jarej wysianej w okresie jesiennym jest wyższe w porównaniu z plonami uzyskanymi z wysiewu w terminie wiosennym.
Wyższy poziom plonowania odmian przewódkowych w warunkach siewów jesiennych wynika na ogół z większego rozkrzewienia produkcyjnego, czego skutkiem jest większa liczba kłosów na jednostce powierzchni.
Siew odmian pszenic przewódkowych ma wiele zalet, a w szczególności powoduje wydłużenie okresu wegetacji, w tym przede wszystkim fazy krzewienia oraz strzelania w źdźbło, co ma duże znaczenie dla uzyskanych plonów ziarna.
Zainteresowanie ich uprawą pojawia się także w przypadkach związanych z niekorzystnymi warunkami pogody w okresie jesieni, uniemożliwiającymi terminowe wykonanie siewów odmian ozimych.
Pojawienie się na naszym rynku odmian przejściowych (w Europie Zachodniej nazywanych alternatywnymi) stało się podstawą do badań naukowych w różnych ośrodkach, w celu określenia ich produkcyjności w różnych warunkach siedliska
i agrotechniki.
Wyniki badań wykazały, że wprawdzie poziom mrozoodporności przewódek nie jest tak wysoki jak najbardziej zimotrwałych odmian ozimych, ale jest on na tyle duży, że ich wymarzanie pojawia się tylko w latach ze szczególnie niekorzystnymi warunkami zimowania, gdy dochodzi także do wymarzania odmian ozimych.
Pozytywny wpływ siewu jesiennego na plonowanie odmian pszenicy jarej został potwierdzony w licznych badaniach IUNG – PIB oraz badaniach prowadzonych w innych ośrodkach naukowych. Wynika z nich, że w porównaniu z siewem wiosennym plony z jesiennych siewów przewódek są zwykle o 10-30% wyższe niż
z tych samych odmian przy siewie wiosennym.
Celem niniejszej instrukcji jest określenie zasad agrotechniki odmian przewódkowych pszenicy jarej. Podstawą do opracowania są wyniki badań prowadzonych
w IUNG – PIB, a także w innych jednostkach badawczych.

SPIS TREŚCI

WSTĘP 5

WYMAGANIA GLEBOWE I PRZEDPLONOWE 6

UPRAWA ROLI 6

NAWOŻENIE MINERALNE 7

DOBÓR ODMIAN PRZEWÓDKOWYCH PSZENICY 9

SIEW 10

TERMIN SIEWU 10

MATERIAŁ SIEWNY I SIEW 11

OCHRONA ZASIEWÓW 11

ZWALCZANIE CHWASTÓW 11

ZWALCZANIE CHORÓB GRZYBOWYCH 12

ZWALCZANIE SZKODNIKÓW 16

PRZECIWDZIAŁANIE WYLEGANIU ROŚLIN 18

ZBIÓR I PRZECHOWYWANIE ZIARNA 19

LITERATURA 20